Bewoners van stedelijke gebieden in Nederland zijn vaak minder gezond dan bewoners van niet-stedelijke gebieden. Dat ligt aan verschillen in bijvoorbeeld leefstijl en sociaaleconomische status, maar ook aan de fysieke leefomgeving. De gemeenten Amsterdam en Rotterdam willen de gezondheid van hun bewoners bevorderen door na te gaan of de nabije leefomgeving verbeterd kan worden. ROAM heeft als doel om tot een betere onderbouwing te komen van de GGD advisering over leefomgeving en gezondheid aan gemeenten, bijvoorbeeld bij ruimtelijke planvorming. In dit project is gekozen voor drie substudies, die elk ingaan op een aparte praktijkvraag, die bijdragen aan dit algemene doel. 1. Uit eerdere studies hebben we kennis over de samenhang tussen cardiorespiratoire ziekenhuisopnamen en luchtverontreiniging in de woonomgeving. Het is voorstelbaar dat ook mildere klachten worden verergerd, en mensen zich vaker met dergelijke klachten bij de huisarts melden. Is dat zo? 2. We nemen allerlei maatregelen om de geluidsbelasting in de woonomgeving te beperken. Leveren deze maatregelen ook de gehoopte gezondheidswinst op? 3. In wijken met milieubelasting (bijvoorbeeld veel lawaai) zijn we vaak op zoek naar manieren om de leefbaarheid van de wijk te vergroten. Kan groen de negatieve effecten van lawaai of vieze lucht dan verkleinen? En zijn plekken met veel lawaai én vieze lucht nog slechter dan plekken waar een van die twee factoren onvoldoende is?
Het onderzoek richt zich op luchtverontreiniging, geluid en de beschikbaarheid van groene ruimte nabij de woning. Ook de wisselwerking tussen deze factoren heeft de aandacht. Binnen het project worden drie deelstudies uitgevoerd. Die richten zich op huisartsenbezoek in relatie tot de leefomgeving, en op het effect van ruimtelijke interventies op (zelf ervaren) gezondheid en welzijn in Rotterdam en Amsterdam. De deelstudies waren gericht op: 1.) huisartsenbezoek voor cardiorespiratoire aandoeningen in West Nederland in relatie tot groen en verkeersgerelateerde luchtverontreiniging in de directe woonomgeving, 2.) de gezondheidseffecten van (infrastructurele) maatregelen om verkeerslawaai te beperken in Rotterdam, 3.) de relatie tussen zelfgerapporteerde gezondheid van Amsterdamse ouderen en omgevingskwaliteit (groen, verkeerslawaai en verkeersgerelateerde luchtverontreiniging) nabij hun woning.
Stiller wegdek kan ingezet worden om geluidbelasting te verminderen. Of dit in de praktijk tot minder hinder en een betere gezondheid bij omwonenden leidt, zou verder moeten worden onderzocht in studies met een grotere omvang. Aanpak van verkeerslawaai en luchtvervuiling blijft nodig: in de onderzochte populaties ondervinden veel mensen hinder en negatieve gezondheidseffecten van deze factoren. De wijd aangenomen positieve relatie tussen groen en gezondheid hebben we nauwelijks kunnen aantonen, alleen voor COPD lijkt er een preventief effect te zijn. Wetenschappelijk onderzoek door anderen wijst er ook op dat deze relatie niet zo eenduidig of sterk aanwezig is. De kennis is meegenomen in de advisering bij ruimtelijke plannen van GGD’en, zie ook de uitgebreide lijst met producten en opbrengsten.